Cải thiện tâm lý giao dịch

Tâm lý giao dịch là một yếu tố đóng vai trò vô cùng quan trọng trong giao dịch ngoại hối. Nếu không kiểm soát tốt cảm xúc, nhà đầu tư sẽ dễ mắc sai lầm dẫn đến thua lỗ. Chính vì vậy, cần hiểu rõ về tâm lý giao dịch, điều gì tác động đến tâm lý và cách cải thiện tâm lý giao dịch để tránh xảy ra những rủi ro không mong muốn. Trong bài viết này, Forex News sẽ chia sẻ đến bạn những tâm lý giao dịch mà các nhà đầu tư thường hay mắc phải và các yếu tố tác động đến cảm xúc của các nhà đầu tư. 

Tâm lý giao dịch là gì

Theo chia sẻ của Van Tharp về phân chia 10%-30%-60% giữa chiến lược giao dịch, quản lý tiền và tâm lý của nhà giao dịch là một quan điểm phổ biến trong cộng đồng giao dịch tài chính. Ông nhấn mạnh sự quan trọng của tâm lý và cách nhà giao dịch suy nghĩ khi tham gia vào thị trường. Ông giải thích chi tiết các phần như sau: 

Chiến lược giao dịch sẽ chiếm 10%, đây là phần của kế hoạch giao dịch mà nhà đầu tư sử dụng để xác định cách họ sẽ tham gia đầu tư và thoát khỏi thị trường. Điều này bao gồm các quy tắc, chiến lược và phương pháp phân tích thị trường mà họ áp dụng để đưa ra quyết định giao dịch. Mặc dù quan trọng nhưng theo quan điểm của Van Tharp, chiến lược chỉ chiếm một phần nhỏ của thành công toàn diện. 

Quản lý tiền đầu tư chiếm 30%, đây là việc quyết định về cách phân phối số vốn đầu tư trong các giao dịch cụ thể. Điều này bao gồm việc đặt kích thước lệnh, quản lý mức độ rủi ro trên mỗi giao dịch và cách phân chia vốn trong toàn bộ quá trình đầu tư. Quản lý tiền đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ vốn và duy trì sự ổn định trong điều kiện thị trường biến động.

Theo Van Tharp, ông đặt tâm lý giao dịch ở mức cao nhất, chiếm đến 60% trong công thức thành công. Điều này chỉ ra rằng cách nhà đầu tư suy nghĩ, xử lý áp lực và quản lý cảm xúc là yếu tố chủ chốt quyết định sự thành bại trong giao dịch. Kiểm soát tốt về tâm lý giúp nhà đầu tư duy trì sự bình tĩnh và đảm bảo quyết định được đưa ra dựa trên logic thay vì dựa trên cảm xúc. 

Mô hình này là một nhìn nhận tổng quan về sự quan trọng của các yếu tố khác nhau trong giao dịch. Mặc dù tỷ lệ cụ thể có thể thay đổi theo quan điểm của từng người nhưng yếu tố tâm lý là quan trọng nhất ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình đầu tư, đây là một góc nhìn phổ quát trong cộng đồng giao dịch.

Vậy thực chất tâm lý giao dịch là gì? 

Tâm lý giao dịch là tất cả những tư duy, cảm xúc và tâm trạng mà một nhà giao dịch trải qua khi tham gia vào quá trình giao dịch trên thị trường tài chính. Nó bao gồm tất cả các yếu tố tinh thần và tâm lý mà nhà giao dịch mang theo trong quá trình đưa ra quyết định mua hoặc bán tài sản tài chính. Các yếu tố tâm lý giao dịch có thể bao gồm các yếu tố như tâm trạng tổng thể của nhà đầu tư, sự tự tin, lo lắng hoặc sự hối hận đều có thể ảnh hưởng đến quyết định giao dịch. Cách nhà giao dịch suy nghĩ và phân tích thị trường là một phần quan trọng của tâm lý giao dịch. Có một tư duy tích cực và sự tập trung đúng cách có thể tạo ra một quyết định giao dịch chính xác. Các yếu tố cảm xúc như sự sợ hãi, lòng tham lam, tự tin hoặc buồn bã đều cũng tác động mạnh đến quyết định giao dịch của các nhà đầu tư. Kiểm soát được cảm xúc là một phần quan trọng của tâm lý giao dịch. Lượng kiến thức và kinh nghiệm tích lũy của nhà đầu tư ảnh hưởng đến cách họ đánh giá, phân tích thị trường và đưa ra quyết định giao dịch. Tâm lý giao dịch còn liên quan đến khả năng nhà đầu tư đó chấp nhận rủi ro. Một số người có xu hướng đầu tư để có được lợi nhuận mong muốn, trong khi người khác có thể chọn giảm thiểu rủi ro. Với mức độ biến động từ thị trường ngoại hối thì sự kiên nhẫn có thể giúp nhà đầu tư đối mặt với những thời kỳ khó khăn và đợi đến khi cơ hội lợi nhuận xuất hiện. 

Tâm lý giao dịch có thể ảnh hưởng lớn đến quyết định và hiệu suất của nhà giao dịch. Việc hiểu rõ và kiểm soát tâm lý giao dịch là một phần quan trọng để trở thành một nhà đầu tư thành công.

Điều ảnh hưởng tới tâm lý giao dịch

Tâm lý giao dịch của một nhà đầu tư có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau và những ảnh hưởng này có thể thay đổi tùy thuộc vào nhà đầu tư và tình hình cụ thể của thị trường. 

Sự biến động lớn trong thị trường có thể tạo ra áp lực và căng thẳng cho nhà đầu tư. Khi thị trường giao động mạnh, có thể xuất hiện những biến động không dự đoán được, làm tăng rủi ro và gây khó khăn cho quá trình ra quyết định. Tích lũy kinh nghiệm thất bại hoặc thành công từ những lần giao dịch trước đó cũng có thể ảnh hưởng đến tâm lý giao dịch. Nếu trong thời gian ngắn, nhà đầu tư gặp một chuỗi thua lỗ lớn sẽ làm cho họ có cảm giác sợ hãi và lo lắng, ngược lại nếu thành công, nhà đầu tư sẽ có lòng tin và tự tin hơn khi đưa ra các quyết định giao dịch tiếp theo. 

Các tin tức và sự kiện từ thế giới tác động mạnh mẽ đến thị trường ngoại hối và cả tâm lý giao dịch của nhà đầu tư. Các thông tin không thể kiểm soát và dự đoán được, các tin tức tiêu cực hoặc các biến động do các sự kiện lớn có thể tạo ra bất ổn và ảnh hưởng đến quyết định giao dịch. 

Tâm lý giao dịch là tổng hợp các phản ứng của nhà đầu tư đối với các diễn biến của thị trường. Các nhà đầu tư sẽ có những phản ứng khác nhau trên cùng một sự kiện. Khi giá cổ phiếu giảm mạnh, các nhà đầu tư sẽ có xu hướng bán bớt đi các tài sản, số khác sẽ thích mua cổ phiếu với giá thấp vì họ nghĩ cổ phiếu sẽ sớm tăng lại và việc mua của họ là điều chính đáng. 

Tâm lý không chắc chắn và sợ rủi ro là một phần không thể tránh khỏi trong việc đưa ra quyết định giao dịch. Khả năng nhà đầu tư kiểm soát tốt rủi ro có thể ảnh hưởng đến tâm lý giao dịch. Sự kiên nhẫn và sự chấp nhận thất bại là quan trọng để giữ tâm lý ổn định. 

Nỗi sợ hãi là kẻ thù lớn nhất của các nhà đầu tư, vì sợ hãi có thể khiến nhà đầu tư phải đóng một giao dịch trước thời hạn lãi hoặc bỏ đi những tài sản khi tạm thời chúng đang giảm giá trị. Nỗi sợ thường xuất phát từ lo ngại về mất mát tài chính. Điều này có thể là do những biến động không mong muốn trên thị trường, thông tin tiêu cực về kinh tế hoặc thậm chí là do sự không chắc chắn về tương lai. Khi bị nỗi sợ hãi chi phối, nhà đầu tư có thể đưa ra các quyết định dựa trên trạng thái tâm lý thay vì dựa trên phân tích lý do. Nó có thể dẫn đến việc bán rụng tài sản hoặc tránh giao dịch hoàn toàn để tránh rủi ro. 

Tham lam chính là yếu tố có thể cản trở lợi nhuận, ví dụ lòng tham có thể khiến bạn đặt mức chốt lời rất cao mà không có lý do, sai lầm này các nhà đầu tư lâu năm sẽ dễ bị mắc phải do học tự tin thái quá, dẫn đến việc thiếu thận trọng trong quá trình giao dịch. 

Những nhà đầu tư có tính bốc đồng thường sẽ mở giao dịch ngay lập tức khi có những biến động từ thị trường, họ thường thiếu kiên nhẫn và không suy nghĩ nhiều về chiến lược giao dịch, những quyết định của họ thường hấp tấp và sẽ dễ bị ảnh hưởng bởi cảm xúc. Trái với những nhà đầu tư trên, những nhà đầu tư có tính cách cẩn thận, thận trọng thường thực hiện quyết định sau khi đã phân tích và nghiên cứu một cách kỹ lưỡng về thị trường và chiến lược giao dịch. Họ sẽ cân nhắc mọi khía cạnh và hậu quả trước khi đưa ra quyết định. Các nhà đầu tư này thường sẽ chọn các giao dịch dài hạn hơn là ngắn hạn. 

Trên thực tế, những nhà đầu tư thành công sẽ kết hợp cả 2 tính cách vừa bốc đồng và cả thận trọng, họ thường sẽ biết cách quản lý rủi ro và đưa ra một quyết định đầu tư dứt khoát. 

Kiểm soát được bản thân tốt sẽ kiểm soát được cảm xúc tốt, đây là yếu tố ảnh hưởng lớn đến tâm lý giao dịch, những nhà đầu tư có khả năng kiểm soát tốt cảm xúc sẽ đưa ra những quyết định giao dịch logic hơn. Mức độ tự tin và thận trọng của nhà đầu tư cũng ảnh hưởng đến tâm lý. Sự tự tin quá mức có thể dẫn đến sự thiếu thận trọng, trong khi thiếu tự tin có thể làm mất khả năng quyết định. Những yếu tố ngoại vi như áp lực tài chính, áp lực từ gia đình hoặc áp lực từ môi trường làm việc cũng có thể ảnh hưởng đến tâm lý giao dịch. 

Cách cải thiện tâm lý giao dịch

Bản thân nhà đầu tư phải xác định được những điểm mạnh và điểm yếu, đây là chìa khóa thành công để mở khóa những chiến lược giao dịch phù hợp. Nắm vững kiến thức về thị trường và chiến lược giao dịch. Xác định mục tiêu đầu tư và bắt đầu lập kế hoạch chiến lược, luôn luôn phải có kế hoạch dự phòng cho các tình huống khó khăn và cách quản lý mức rủi ro. Nhà đầu tư cần nhận biết và hiểu cảm xúc của mình khi giao dịch. Học cách kiểm soát cảm xúc và tránh quyết định dựa trên sự tác động của cảm xúc. Một cách để cải thiện tâm lý giao dịch nữa là học hỏi kinh nghiệm từ những nhà đầu tư đi trước, tập trung cả vào những thành công và thất bại. Học cách giữ tâm lý bình tĩnh ngay cả khi thị trường biến động mạnh, tránh quyết định dựa trên cảm xúc hồi đáp nhanh chóng. Chắc chắn trong quá trình giao dịch, sẽ xảy ra thất bại, các nhà đầu tư phải học cách chấp nhận và học hỏi những kinh nghiệm tiêu cực, kịp thời điều chỉnh chiến lược và tiếp tục phát triển. Cải thiện tâm lý giao dịch là một hành trình liên tục và đòi hỏi sự cam kết và kiên nhẫn từ phía người giao dịch. 

Các mẹo tránh giao dịch dựa theo cảm xúc

Xây dựng kế hoạch giao dịch phù hợp

Xây dựng một kế hoạch giao dịch phù hợp là bước quan trọng để nhà đầu tư có thể đạt được mục tiêu và quản lý rủi ro một cách hiệu quả. Mục tiêu có thể bao gồm mức lợi nhuận hợp lý, mức rủi ro chấp nhận được và thời gian đầu tư. Nghiên cứu thị trường kỹ lưỡng và hiểu rõ phân tích kỹ thuật lẫn phân tích cơ bản, xác định các chỉ báo, mô hình giá và yếu tố khác ảnh hưởng đến quyết định giao dịch. Chọn chiến lược phù hợp với mục tiêu và phong cách đầu tư của bạn (ví dụ: day trading, swing trading, position trading), nắm vững cách sử dụng đặt lệnh và bỏ lệnh. Quản lý rủi ro và mức độ chấp nhận được rủi ro của giao dịch, sử dụng kỹ thuật quản lý rủi ro như đặt stop-loss để giữ rủi ro ở mức chấp nhận được, Xác định tỷ lệ vốn đầu tư cho mỗi giao dịch. Không đặt quá nhiều vốn vào một giao dịch duy nhất, theo dõi kết quả giao dịch và so sánh chúng với kế hoạch ban đầu. Đánh giá và điều chỉnh kế hoạch khi cần thiết dựa trên kinh nghiệm tích lũy được.

Rèn luyện tính kiên nhẫn

Bất kể bạn giao dịch trên thị trường nào, kiên nhẫn là một điều quan trọng để hoàn thành chiến lược giao dịch của bản thân. Hành động theo cảm xúc, cảm tính có thể khiến bạn bỏ qua lợi nhuận khi đóng một giao dịch trước thời kỳ lãi. Nếu các quyết định của bạn dựa trên sự nghiên cứu thị trường kỹ lưỡng và thị trường không có nhiều biến động xấu thì đừng chần chừ, hãy giao dịch ngay. Hiểu rằng thị trường luôn biến động và không có gì là chắc chắn. Chấp nhận sự không chắc chắn này sẽ giúp bạn tránh được thất vọng. Kiên nhẫn là một kỹ năng có thể được phát triển và cải thiện theo thời gian. Bằng cách rèn luyện những thủ thuật trên, bạn có thể rèn luyện tính kiên nhẫn của mình và trở nên mạnh mẽ hơn trong quá trình giao dịch. 

Không giao dịch khi căng thẳng, mệt mỏi

Quyết định không giao dịch khi bạn cảm thấy căng thẳng, mệt mỏi là một quyết định quan trọng để bảo vệ tâm lý và quản lý rủi ro trong giao dịch. Khi bạn mệt mỏi hoặc căng thẳng, khả năng tập trung và ra quyết định giảm đi. Việc giao dịch trong tình trạng tâm lý không tốt có thể dẫn đến quyết định không hợp lý và thậm chí làm tăng rủi ro thua lỗ. Tâm lý không ổn định có thể dẫn đến quyết định dựa trên cảm xúc hơn là phân tích logic. Việc không giao dịch khi cảm thấy căng thẳng giảm nguy cơ đưa ra các quyết định không chín chắn. Giao dịch trong tâm trạng không tốt có thể dẫn đến quyết định không hợp lý và làm mất vốn nhanh chóng. Bảo vệ vốn là quan trọng và việc tránh giao dịch khi tâm trạng không ổn định giúp duy trì vốn của bạn. Giao dịch có thể tạo ra áp lực lớn, đặc biệt là khi thị trường biến động. Việc giữ lại và không giao dịch khi bạn cảm thấy căng thẳng có thể giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn bằng cách giảm áp lực và căng thẳng. Cảm xúc tiêu cực có thể ảnh hưởng đến cả sức khỏe tâm lý và thậm chí là sức khỏe vật lý. Việc nghỉ ngơi khi cảm thấy căng thẳng giúp duy trì cân nặng, giảm căng thẳng và cải thiện tâm trạng tổng thể. Việc không giao dịch khi cảm thấy căng thẳng cung cấp cơ hội để nghỉ ngơi, làm mới năng lượng và tái tạo tâm trạng. Điều này giúp bạn quay lại thị trường với tâm trạng tích cực hơn. Quyết định không giao dịch khi bạn không ổn định tâm lý không chỉ là một chiến lược bảo vệ tài khoản của bạn mà còn là biện pháp chăm sóc bản thân quan trọng trong thế giới phức tạp của thị trường tài chính.

Không đặt nhiều kỳ vọng vào một giao dịch

Không đặt nhiều kỳ vọng vào một giao dịch là một nguyên tắc quan trọng trong giao dịch tài chính. Đặt quá nhiều kỳ vọng vào một giao dịch có thể tạo ra áp lực tâm lý lớn, đặc biệt khi thị trường biến động. Điều này có thể dẫn đến quyết định không chín chắn và tăng rủi ro thua lỗ. Nếu bạn đặt kỳ vọng quá cao và thành công trong một số giao dịch, có thể dẫn đến tình trạng quá mức tự tin. Điều này có thể khiến bạn ít cẩn trọng hơn và gặp khó khăn khi đối mặt với thị trường, đặt kỳ vọng hợp lý giúp bạn hiểu rõ rủi ro liên quan đến mỗi giao dịch. Khi không đặt quá nhiều kỳ vọng, bạn giảm được áp lực và lo lắng. Việc giao dịch trở nên nhẹ nhàng hơn và bạn có thể đối mặt với thị trường một cách bình tĩnh hơn. Thay vì tập trung hoàn toàn vào kết quả, hãy tập trung vào quá trình học hỏi từ mỗi giao dịch. Điều này giúp bạn phát triển và ngày càng trở nên thành thạo hơn.

Sử dụng đòn bẩy đúng cách

Tránh đòn bẩy quá mức và hiểu rõ ảnh hưởng của đòn bẩy đối với vốn của bạn. Trước khi sử dụng đòn bẩy, hãy hiểu rõ về cách nó hoạt động và ảnh hưởng của nó đối với tài khoản giao dịch của bạn. Đòn bẩy có thể tăng cả lợi nhuận và rủi ro, vì vậy kiến thức là chìa khóa quan trọng. Chọn mức đòn bẩy phù hợp với chiến lược và kinh nghiệm của bạn. Mức đòn bẩy cao tăng cơ hội lợi nhuận, nhưng cũng tăng rủi ro thua lỗ. Nếu bạn mới bắt đầu, hãy bắt đầu với mức đòn bẩy thấp, sử dụng đòn bẩy để quản lý rủi ro, không phải để tăng lợi nhuận. Xác định trước mức đòn bẩy bạn sẽ sử dụng và giữ cho rủi ro mỗi giao dịch ở mức an toàn, hãy giữ mức đòn bẩy ở mức mà bạn có thể kiểm soát, đừng cảm thấy áp lực phải sử dụng đòn bẩy cao để “kiếm nhanh” lợi nhuận điều này có thể dẫn đến mất mát lớn. Liên tục theo dõi tình trạng tài khoản của bạn và đảm bảo rằng mức đòn bẩy không đưa bạn vào tình trạng quá mức rủi ro, nếu thị trường biến động mạnh, cân nhắc giảm mức đòn bẩy. Trước khi mở một giao dịch, tính toán tỷ lệ rủi ro/lợi nhuận để xác định xem liệu mức đòn bẩy đang sử dụng có phù hợp hay không. Nếu tỷ lệ rủi ro quá cao, hãy xem xét giảm mức đòn bẩy, Quản lý vốn là quan trọng hơn là sử dụng đòn bẩy. Hãy tập trung vào việc bảo vệ vốn của bạn và không để mức đòn bẩy quá mức ảnh hưởng đến sự ổn định của tài khoản. 

Sử dụng tài khoản demo

Tài khoản demo cho phép bạn rèn luyện và cải thiện kỹ năng giao dịch mà không phải mất tiền thật. Bạn có thể thử nghiệm các chiến lược, phương pháp và cảm nhận thị trường. Sử dụng tài khoản demo giúp bạn làm quen với nền tảng giao dịch mà bạn đang sử dụng. Bạn có thể thực hành mọi chức năng và tính năng mà không lo lắng về rủi ro tài chính. Bạn có thể kiểm tra hiệu suất của các chiến lược giao dịch và xem xét kết quả mà không gặp rủi ro tài chính. Điều này giúp bạn chọn ra chiến lược phù hợp nhất với phong cách giao dịch của mình. Tài khoản demo cung cấp cơ hội để thực hành quản lý rủi ro. Bạn có thể xác định và thử nghiệm mức độ rủi ro phù hợp cho từng giao dịch mà không lo lắng về việc mất tiền. 

Hãy giả sử tài khoản demo của bạn như là một tài khoản thực và giao dịch như bạn sẽ làm nếu sử dụng tiền thật. Điều này giúp bạn hình dung được cảm giác thực tế của việc giao dịch. Thiết lập số lượng tiền ảo trên tài khoản demo giống với số vốn mà bạn dự định sử dụng khi bắt đầu giao dịch thực tế.Hãy tập trung vào việc quản lý rủi ro một cách cẩn thận. Điều này sẽ truyền dạy cho bạn kỹ năng quản lý vốn quan trọng khi giao dịch thực tế. Tài khoản demo là một công cụ mạnh mẽ để phát triển và kiểm tra chiến lược giao dịch của bạn mà không cần đối mặt với rủi ro tài chính thực tế. Tận dụng nó một cách có hiệu quả để chuẩn bị cho giao dịch trên tài khoản thực. Bằng cách giao dịch trong một môi trường mô phỏng, nhà đầu tư có thể học cách kiểm soát cảm xúc của mình và đưa ra các quyết định hợp lý mà không phải chịu áp lực của các giao dịch thực.

Hãy thích ứng với thị trường 

Thích ứng với thị trường có nghĩa là bạn có thể kiểm soát được cảm xúc, tránh để cảm xúc chi phối hành động. Đối với thị trường ngoại hối thì mức độ biến động luôn luôn xảy ra liên tục, xây dựng một chiến lược sử dụng xuyên suốt sẽ không thể nắm chắc 100% lợi nhuận. Các nhà đầu tư phải cập nhật tình hình thị trường liên tục để thay đổi chiến lược phù hợp. Trong trường hợp, thị trường xảy ra biến động quá nhiều, tốt nhất các nhà đầu tư nên tạm thời dừng hết các hoạt động giao dịch, nghiên cứu và xem xét kỹ lại thị trường. Biến động thị trường có thể tạo ra cảm giác căng thẳng, đảm bảo rằng bạn duy trì tâm lý bình tĩnh và không ra quyết định dựa trên cảm xúc. Nếu thị trường không ổn định, hạn chế việc sử dụng đòn bẩy lớn. Đòn bẩy cao có thể làm tăng rủi ro và đưa ra quyết định giao dịch không cân nhắc. 

Tham khảo thêm tại đây. 

Kết luận: 

Như vậy, tâm lý chính là chìa khóa quan trọng quyết định đến sự thành bại của nhà đầu tư forex. Để giao dịch thành công, nhà đầu tư cần có được tâm lý tốt thông qua việc trau dồi kiến thức, kinh nghiệm, đặt mục tiêu hợp lý và nhất là giữ được sự tỉnh táo, bình tĩnh trước mọi biến động thị trường. Hy vọng với những chia sẻ trên đây của Forex News, bạn đọc có thể nâng cao kỹ năng cải thiện tâm lý giao dịch, góp phần đạt được mục tiêu lợi nhuận. Chúc bạn thành công và có những giao dịch như mong muốn.