Mô hình con dơi là một mô hình nến rất phổ biến trong phân tích kỹ thuật tại các sàn forex uy tín. Nó dựa trên việc nhận dạng mô hình giá hình thành sau một đợt giảm giá hoặc tăng giá mạnh. Một nghiên cứu của TradingView vào năm 2022 cho thấy tỷ lệ thành công của mô hình con dơi trong giao dịch forex là 58,1%. Nghiên cứu này được thực hiện trên dữ liệu của 100 cặp tiền tệ trong khung thời gian H1. Tuy nhiên, việc luôn cân nhắc các yếu tố thị trường forex, dựa vào các nguyên tắc kỹ thuật, mô hình con dơi cung cấp cho nhà giao dịch một cách tiếp cận cụ thể để xác định điểm vào và điểm ra trong giao dịch forex để phù hợp với tình hình thị trường hiện tại. Vậy làm thế nào để nhận dạng mô hình con dơi? Cách giao dịch với mô hình con dơi như thế nào?
Trong bài viết này, Forexnews sẽ cung cấp khái niệm về mô hình con dơi, 2 loại mô hình con dơi phổ biến cùng 2 đặc điểm nhận dạng mô hình này giúp nhà đầu tư forex nhận biết và có chiến lược giao dịch phù hợp.
Định nghĩa mô hình con dơi
Mô hình con dơi là một biến thể của mô hình giá Harmonic, được phát triển bởi nhà giao dịch Scott Carney và giới thiệu trong cuốn sách “Harmonic Trading” năm 2001. Đây là một mô hình nến trung lập xuất hiện sau một xu hướng tăng hoặc giảm mạnh, có hình dáng giống con dơi với cánh nhọn. Đặc điểm quan trọng của mô hình là điểm D luôn cao hơn (đối với xu hướng tăng) hoặc thấp hơn (đối với xu hướng giảm) điểm X.
Mô hình con dơi thường xuất hiện ở các vùng giá quan trọng, thể hiện sự thất bại của nhịp điều chỉnh và báo hiệu về sự xuất hiện của xu hướng mới. Điều này làm cho nhiều nhà giao dịch forex coi mô hình con dơi như một tín hiệu mua/bán mạnh mẽ. Chiến lược giao dịch với mô hình con dơi có thể áp dụng trên mọi khung thời gian, nhưng nó thường ít xuất hiện ở các khung thời gian nhỏ.
Mô hình con dơi chính là sự kết hợp với tỉ lệ Harmonic (0.886 của XA). Điểm B trong mô hình con dơi phải nhỏ hơn 0.618 của XA, là điểm khác biệt so với mô hình Gartley. Khu vực đảo chiều tiềm năng của mô hình con dơi được chọn tại điểm 1.27AB=CD, 1.62BC và mức 0.886 XA. Nhà đầu tư forex có thể quyết định mua hoặc bán tùy thuộc vào xu hướng của mô hình con dơi tăng hoặc giảm.
Khi mô hình con dơi hoàn thành, nhà giao dịch forex có thể đợi một mô bar higher-high hoặc một thanh nến dài để xác nhận tín hiệu mua ở mô hình con dơi tăng, và tín hiệu bán ở mô hình con dơi giảm (như Lower-Low hoặc wide bar). Mục tiêu tối đầu tiên thường là đoạn XA tại 1.27, mục tiêu thứ hai có thể đặt tại 1.62 hoặc 2 XA.
Tuy mô hình con dơi có vẻ giống các mô hình Harmonic khác, nhưng sự khác biệt chủ yếu nằm ở các mức Fibonacci áp dụng cho từng con sóng. Đối với những người mới bắt đầu, việc nhớ và phân biệt giữa các mô hình Harmonic có thể khó khăn, vì vậy việc vẽ chúng trên một tờ giấy và dán ở nơi học tập hoặc làm việc là một cách hữu ích để tăng khả năng nhớ và nhận biết mô hình giá Harmonic.
Tổng quan về mô hình con dơi cho thấy đây là một công cụ quan trọng trong phân tích kỹ thuật, cung cấp tín hiệu đảo chiều và xu hướng mới trên thị trường tài chính.
Để cập nhật thông tin thuận tiện hơn, hãy theo dõi tại đây
Phân loại mô hình con dơi (Bat Pattern) phổ biến
Có hai biến thể của mô hình dơi, bao gồm dơi tăng giá và dơi giảm giá. Cả hai loại mô hình này chia sẻ sự đồng nhất trong việc sử dụng tỷ lệ Fibonacci trong quá trình tính toán của chúng. Thị trường forex tăng giá đề cập đến thị trường mà giá forex có xu hướng tăng lên, trong khi thị trường giảm giá là thị trường mà giá có xu hướng giảm đi. Sự phân biệt giữa chúng được mô tả chi tiết như sau:
2.1. Mô hình con dơi tăng giá (Bullish Bat Pattern)
Mô hình dơi tăng giá, hay Bullish Bat Pattern, bắt nguồn từ xu hướng tăng giá XA. Trong quá trình tiếp theo, thị trường forex giảm về điểm B, tạo ra sóng AB. Sau đó, giá tiếp tục tăng lên tại điểm C, tạo ra sóng BC, với điều kiện là điểm C không cao hơn điểm A. Cuối cùng, giá giảm từ điểm C xuống D, tạo ra sóng CD với điểm D không cao hơn điểm X.
Khi điểm D hoàn thành và mô hình tuân thủ các quy tắc về tỷ lệ Fibonacci, Bullish Bat Pattern được coi là hoàn tất. Khi đó, thị trường có xu hướng tăng lên, bắt đầu từ điểm D, và đây là thời điểm thích hợp để mở lệnh Buy.
Một cách khác để hiểu mô hình này là xem nó như một dạng dơi tăng giá trong thị trường chứng khoán. Mức giá thấp nhất là điểm X, và sau đó có các điều chỉnh giá tại A, B và C. Khi những điều chỉnh này diễn ra, giá chứng khoán sẽ có xu hướng giảm xuống điểm D, tại đây nó sẽ bắt đầu quay trở lại theo hình dáng của toàn bộ mô hình.
2.2. Mô hình con dơi giảm giá (Bearish Bat Pattern)
Mô hình dơi giảm giá, hay Bearish Bat Pattern, khởi đầu bằng đoạn giảm giá XA. Tiếp theo, thị trường forex tăng lên điểm B, tạo ra sóng AB. Sau đó, giá giảm xuống tại điểm C, tạo ra sóng BC với điều kiện là C không thấp hơn A. Cuối cùng, giá tăng lên tại điểm D, tạo ra sóng CD với điều kiện D không cao hơn X. Khi điểm D hoàn thành và mô hình tuân thủ các quy tắc Fibonacci, Bearish Bat Pattern được coi là hoàn tất, và thị trường lúc này có xu hướng đi xuống, là thời điểm thích hợp để đặt lệnh Sell.
Mô hình dơi giảm giá, hay Bearish Bat Pattern, là một sự đảo ngược của mô hình dơi tăng giá. Trong mô hình này, giá chứng khoán có xu hướng giảm và nhà đầu tư forex tìm kiếm điểm cao nhất để bán chứng khoán. Cơ bản, đây là một cược về việc giá sẽ giảm kể từ thời điểm đó. Mô hình này sử dụng các tỷ lệ Fibonacci tương tự như mô hình dơi tăng giá, nhưng theo thứ tự ngược lại. Dưới đây là một ví dụ cụ thể về mô hình dơi giảm giá.
Đặc điểm nhận dạng mô hình này
3.1. Bullish Bat Pattern – Mô hình con dơi tăng giá
Mô hình Bullish Bat Pattern có các đặc điểm nhận dạng như sau:
Cạnh XA theo chiều hướng tăng từ X đến A.
Cạnh AB theo chiều hướng giảm từ A về B.
Cạnh BC tạo sóng tăng hướng từ B đến C, với điều kiện điểm C thấp hơn A.
Cạnh CD có chiều hướng giảm từ C đến D, đồng thời điểm D không thấp hơn X.
Sau khi thỏa mãn các điều kiện và đáp ứng đủ các quy tắc về tỷ lệ Fibonacci, nhà đầu tư forex có thể thực hiện lệnh Buy tại điểm D.
Mô hình giá Bullish Bat Pattern được hình thành theo cấu trúc sau:
Sóng XA là đợt tăng mạnh, là sóng chuẩn để đo lường các sóng khác.
Sóng AB là sóng giảm, hồi về ngưỡng Fibonacci Retracement của sóng XA, trong khoảng từ 0.382 đến ngưỡng 0.5.
Sóng BC là sóng tăng nhẹ, sau đó hồi về ngưỡng Fibonacci Retracement của sóng AB, ở mức từ 0.382 đến ngưỡng 0.886.
Sóng CD là sóng giảm mạnh, hồi về ngưỡng Fibonacci Extension của sóng BC, trong khoảng từ 1.618 đến 2.618. Đồng thời điểm D không thấp hơn X.
Sóng AD là một đợt hồi về ngưỡng Fibonacci Retracement 0.886 của sóng XA. Sau khi thỏa mãn các điều kiện và đáp ứng đủ quy tắc về tỷ lệ Fibonacci, nhà đầu tư forex có thể thực hiện lệnh Buy tại điểm D.
Một ví dụ trực tiếp trên biểu đồ USD/JPY D1 của mô hình Bullish Bat Pattern đã được thực hiện. Các tỷ lệ Fibonacci được xác định như sau:
Đoạn AB so với đoạn XA đã lùi về mức 0.5.
Đoạn BC so với đoạn AB có mức suy thoái về ngưỡng 0.618.
Đoạn CD so với đoạn XA đã lùi về mức 0.886 và đồng thời mở rộng tỷ lệ đến mức 1.27 so với đoạn XA. Mô hình này được chấp nhận và xác nhận là một mô hình dơi hợp lý.
Mô hình Bullish Bat Pattern xuất hiện sau đà giảm mạnh, có nến thân nhỏ thấp hơn nến trước 1/3. Bóng nến dài cả hai bên thể hiện sự giằng co, và khối lượng giao dịch forex thấp. Các mức Fibonacci Retracement từ 0.382 đến 0.886 cũng được sử dụng để xác định mô hình.
3.2. Bearish Bat Pattern – Mô hình con dơi giảm giá
Mô hình Bearish Bat Pattern có các đặc điểm nhận dạng như sau:
Cạnh XA giảm theo chiều từ X đến A.
Cạnh AB tạo sóng tăng giá từ A đến B.
Cạnh BC tạo sóng giảm từ B đến C, nhưng điểm C không thấp hơn điểm A.
Cạnh CD tạo sóng tăng từ C đến D, nhưng điểm D không được cao hơn điểm X.
Nếu đã thỏa mãn các điều kiện và đạt tiêu chuẩn tỷ lệ Fibonacci, nhà đầu tư forex có thể tiến hành đặt lệnh Sell tại điểm D.
Với mô hình giá Bearish Bat Pattern, cấu trúc của nó ngược lại với mô hình Bullish Bat Pattern ở trên, chi tiết như sau:
Sóng XA là một đợt giảm giá mạnh và cũng là sóng chuẩn để đo lường các sóng khác trong mô hình dơi này.
Sóng AB là sóng tăng, hồi về ngưỡng Fibonacci Retracement của sóng XA, trong khoảng từ 0.382 đến ngưỡng 0.5.
Sóng BC là một đợt giảm nhẹ và sau đó hồi về ngưỡng Fibonacci Retracement của sóng AB, ở mức từ 0.382 đến ngưỡng 0.886.
Sóng CD là sóng tăng mạnh, hồi về ngưỡng Fibonacci Extension của sóng BC trong khoảng từ 1.618 đến 2.618. Đặc biệt, điểm D không được cao hơn điểm X.
=> Toàn bộ sóng AD là một đợt hồi về ngưỡng Fibonacci Retracement 0.886 của sóng chuẩn XA. Nếu đã thỏa mãn các điều kiện và đạt tiêu chuẩn tỷ lệ Fibonacci, nhà đầu tư forex có thể tiến hành đặt lệnh Sell tại điểm D.
Một ví dụ trực tiếp trên biểu đồ GBP/USD H1 của mô hình Bearish Bat Pattern đã được thực hiện. Hướng dẫn chi tiết về cách giao dịch forex với mô hình Bat Pattern như sau:
Các tỷ lệ Fibonacci được xác định như sau:
So với đoạn XA, đoạn AB lùi về mức 0.47.
So với đoạn AB, đoạn BC lùi về mức 0.618.
Đoạn CD lùi về mức 0.886 so với đoạn XA và đồng thời mở rộng thêm 1.618 so với đoạn XA.
Tất cả các tỷ lệ Fibonacci đã được đo và lựa chọn sao cho đáp ứng đủ các điều kiện mà mô hình Bat Pattern đặt ra. Kết quả là, toàn bộ mô hình đã đáp ứng được yêu cầu và được xác nhận là một mô hình dơi hợp lý.
Mô hình Bearish Bat Pattern xuất hiện sau đà tăng mạnh, có nến thân nhỏ cao hơn nến trước 1/3. Bóng nến dài cả hai bên thể hiện sự giằng co, và khối lượng giao dịch thấp. Các mức Fibonacci Retracement từ 0.382 đến 0.886 cũng được sử dụng để xác định mô hình.
3.3. Lưu ý khi sử dụng mô hình dơi trong giao dịch Forex
Quản lý rủi ro và thời gian tương tác là yếu tố quan trọng khi áp dụng mô hình con dơi. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả cho giao dịch forex, cần có một kế hoạch quản lý rủi ro chặt chẽ, bao gồm xác định mức độ rủi ro và thiết lập mức stop-loss. Kỹ thuật quản lý vốn, dựa trên tỷ lệ rủi ro/tỷ lệ thưởng, cũng là một phần quan trọng của chiến lược.
Kiên nhẫn và kiên trì là chìa khóa để thành công với mô hình con dơi. Thời gian có thể làm cho chiến lược trở nên hiệu quả, nhưng đồng thời cũng đòi hỏi sự tương tác định kỳ với thị trường forex. Cần dành thời gian phân tích biểu đồ, xác định điểm vào và điểm ra, cũng như theo dõi các tín hiệu giao dịch.
Tâm lý giao dịch forex và thực hành là quan trọng để duy trì sự ổn định trong chiến lược. Giữ tâm lý thuần túy, không bị ảnh hưởng bởi cảm xúc và không bị tham lam hoặc sợ hãi là quyết định quan trọng để đạt được kết quả tích cực.
Mô hình con dơi không phải lúc nào cũng dự báo chính xác, do đó, cần kết hợp nó với các chỉ số kỹ thuật và phân tích cơ bản để xác nhận tín hiệu. Chỉ nên áp dụng mô hình ở các cặp tiền tệ biến động mạnh và thanh khoản cao để đảm bảo hiệu suất tốt nhất.
Tỉ lệ Fibonacci của mô hình con dơi
Mọi mô hình giá của Harmonic đều phải tuân thủ nguyên tắc tỷ lệ Fibonacci, và khi áp dụng mô hình con dơi, nhà đầu tư forex cần chú ý đến các quy tắc quan trọng:
Đoạn XA không có quy tắc cụ thể, có thể ở giai đoạn tăng giá hay giảm giá.
Đoạn AB là điều chỉnh của XA với thoái lui từ 0.382 đến 0.5 theo tỷ lệ Fibonacci.
Đoạn BC là điều chỉnh của AB với thoái lui từ 0.382 đến 0.886 theo tỷ lệ Fibonacci.
Đoạn CD mở rộng từ AB với mức Fibonacci từ 1.618 đến 2.618 và thoái lui về 0.886 so với XA.
Mô hình được coi là hợp lệ khi D mở rộng từ 1.618 đến 2.618 so với BC hoặc thoái lui về 0.886 so với XA, hoặc ít nhất là xấp xỉ hoặc chênh lệch không đáng kể.
Quy tắc tỷ lệ Fibonacci áp dụng cho mô hình Bat Pattern:
Đoạn XA không có quy tắc cụ thể về mức độ tăng hay giảm.
Đoạn AB là điều chỉnh của XA với thoái lui từ 0.382 đến 0.5 theo tỷ lệ Fibonacci.
Đoạn BC là điều chỉnh của AB với thoái lui từ 0.382 đến 0.886 theo tỷ lệ Fibonacci.
Đoạn CD mở rộng từ AB với mức từ 1.618 đến 2.618 và thoái lui về 0.886 so với XA.
Mô hình Bat Pattern được coi là hợp lệ khi D mở rộng từ 1.618 đến 2.618 so với BC hoặc thoái lui về 0.886 so với XA, hoặc ít nhất là xấp xỉ hoặc chênh lệch không đáng kể.
Đối với mức Fibonacci Retracement trong mô hình con dơi, tính từ đỉnh của nến trước đến đáy của nến mô hình, các mức hỗ trợ/kháng cự mạnh mẽ bao gồm 0.382, 0.50, 0.618, 0.786, và 0.886. Những mức này giúp nhà giao dịch xác định mục tiêu lợi nhuận và định hình xu hướng mới.
Cách giao dịch
Bước 1: Xác định mô hình hình thành
Trong quá trình xác định mô hình, nhà đầu tư forex cần chú ý đến các điểm chính, bao gồm:
Xác định nến thân nhỏ, bóng nến dài cả 2 bên, và khối lượng giao dịch forex thấp.
Áp dụng Fibonacci Retracement để đánh giá cấu trúc giá.
Mô hình Bat Pattern hình thành từ 5 điểm X, A, B, C, D và có thể tạo ra hình dạng W hoặc M dựa vào biến động của giá. Quan trọng nhất, nhà đầu tư forex cần lưu ý:
Trong trạng thái Bullish Bat, điểm D cao hơn cả điểm X và điểm A cao hơn điểm C.
Trong trạng thái Bearish Bat, điểm X cao hơn điểm D và điểm C cao hơn điểm A.
Mô hình có thể tương đồng với mô hình gốc Gartley hoặc mô hình dơi. Bằng cách quan sát tỷ lệ nếu B nông và ở phía trên nửa của XA, nhà đầu tư forex có thể xác định liệu mô hình là dơi hay không. Để chắc chắn về mô hình cụ thể, việc đo lường tỷ lệ Fibonacci là quan trọng.
Bước 2: Đo lường tỷ lệ Fibonacci
Sử dụng công cụ Fibonacci để đo lường các thông số cần thiết. Việc này giúp xác định mức độ thoái lui của giá và nhận diện các tỷ lệ Fibonacci quan trọng như 0.382, 0.5, 0.618, 0.786, 0.886. Điều này là quan trọng để dự đoán các mức kháng cự và hỗ trợ trên biểu đồ, từ đó hỗ trợ quyết định về việc thực hiện lệnh trong mô hình giá đã xác định.
Bước 3: Tiến hành vào lệnh
Nếu tỷ lệ Fibonacci và hình thái giá hợp lệ, nhà đầu tư forex có thể bắt đầu thực hiện giao dịch. Cụ thể như sau:
Vào lệnh
Điểm vào lệnh tốt nhất là tại điểm D khi mô hình con dơi đã hoàn thành.
Đối với mô hình Bullish Bat, ngay khi điểm D xuất hiện, nhà đầu tư có thể đặt lệnh Buy.
Đối với mô hình Bearish Bat, tại điểm D, nhà đầu tư forex có thể cân nhắc đặt lệnh Sell.
Để đảm bảo tín hiệu đạt độ tin cậy cao hơn, sau khi điểm D xuất hiện, nhà đầu tư có thể đợi sự xuất hiện của mô hình nến đảo chiều và đặt lệnh tại điểm mà mô hình nến đảo chiều xuất hiện.
Chốt lời – Cắt lỗ
Điểm cắt lỗ phù hợp nhất là ở trên điểm X khi mô hình ở trạng thái:
Đối với mô hình Bearish Bat, điểm cắt lỗ phù hợp nhất là ở trên điểm X.
Đối với mô hình Bullish Bat, nhà đầu tư forex nên đặt điểm cắt lỗ dưới điểm X.
Điểm chốt lời sẽ linh hoạt tùy thuộc vào kỳ vọng của nhà đầu tư:
Đặt tại điểm C để đảm bảo lợi nhuận an toàn nhưng thấp.
Tại điểm A để tìm kiếm lợi nhuận tiếp theo.
Đặt tại E với mức mở rộng là 1.27 hoặc 1.618 so với XA nếu trader đặt mục tiêu cao hơn.
Nếu muốn an toàn hơn nữa, có thể kết hợp chốt lời từng phần và lệnh trailing stop.
Những nội dung trên giúp nhà đầu tư forex có hướng dẫn chi tiết và linh hoạt khi thực hiện giao dịch dựa trên mô hình giá con dơi và sử dụng các công cụ tỷ lệ Fibonacci.
Bước 4: Đặt mục tiêu lợi nhuận
Mục tiêu lợi nhuận của mô hình con dơi thường được đặt ở mức Fibonacci 38.2% hoặc 50% của đoạn từ X đến A. Điều này đồng nghĩa với việc ta mong đợi thị trường forex quay đầu và di chuyển ít nhất 38.2% hoặc 50% của đoạn giá trước đó.
Bước 5: Quản lý rủi ro và quản lý lệnh
Quản lý rủi ro là yếu tố quan trọng trong giao dịch Forex. Đặt mức cắt lỗ (stop loss) hợp lý để giảm thiểu tổn thất trong trường hợp thị trường di chuyển ngược lại dự đoán của bạn. Đồng thời, đặt mục tiêu lợi nhuận (take profit) phù hợp để thu được lợi nhuận khi thị trường forex di chuyển theo hướng dự đoán. Ngoài ra, cũng cần quản lý kỹ lưỡng các lệnh giao dịch và tuân thủ kỷ luật giao dịch.
Bước 6: Theo dõi và quản lý giao dịch
Sau khi mở lệnh, quan sát và theo dõi giao dịch của bạn. Cập nhật các mức cắt lỗ và mục tiêu lợi nhuận nếu cần thiết. Đồng thời, hãy luôn theo dõi các tín hiệu mới và điều chỉnh chiến lược giao dịch forex nếu thị trường thay đổi.
Dưới đây là một ví dụ về mô hình con dơi giảm giá trên biểu đồ giá của USD/JPY:
X = 110.00
A = 108.00
B = 112.00
C = 108.00
D = 106.00
Trong ví dụ này, sóng XA là một sóng giảm giá mạnh, với X là mức thấp và A là mức cao của sóng. Sóng AB là một sóng tăng về ngưỡng Fibonacci Retracement của sóng XA ở mức 0.5, với B là mức cao của sóng. Sóng CD là một sóng giảm về mức giá của sóng X, với D là mức thấp của sóng.
Theo mô hình con dơi, khi sóng CD kết thúc thì thị trường forex sẽ tiếp tục xu hướng giảm giá. Trong ví dụ này, sóng CD kết thúc ở mức 106.00, thấp hơn mức giá của sóng X là 108.00.
Tỷ lệ thành công của mô hình con dơi được ước tính là khoảng 60%. Tuy nhiên, nhà giao dịch forex nên kết hợp mô hình này với các chỉ báo kỹ thuật khác để xác nhận tín hiệu giao dịch.
Tham khảo thêm: Kiến thức Forex cơ bản từ A-Z mới nhất 2023
Kết luận:
Tuy mô hình con dơi có thể cung cấp cho nhà giao dịch forex một cách tiếp cận cụ thể, nhưng luôn cần cân nhắc các yếu tố thị trường forex, quản lý rủi ro tại các sàn giao dịch uy tín một cách cẩn thận và luôn nỗ lực để cải thiện chiến lược giao dịch. Việc hiểu và áp dụng mô hình con dơi cùng với sự kỹ năng và kinh nghiệm giao dịch là quan trọng để đạt được kết quả tốt trong giao dịch forex.